Kościół i kaplice w Krasnobrodzie Drukuj Email

I. Kościół p.w. Nawiedzenia NMP w Krasnobrodzie – znajduje się ok. 26 km od Suśca.
Wybudowany został w latach 1690-1699 wraz z klasztorem. Ufundowała go Marysieńka Sobieska, żona króla Jana III Sobieskiego – jako wotum wdzięczności za uzdrowienie.
Wewnątrz kościoła znajduje się barokowa ambona w kształcie wazy, XVIII wieczna chrzcielnica, 33-głosowe organy z 1975r. W centrum ołtarza umieszczony jest cudowny obrazek Matki Boskiej Krasnobrodzkiej. Z lewej strony kościół łączy się z klasztorem. W klasztorze znajduje się „Wystawa z Ziemi Świętej”, Muzeum Sakralne, w którym możemy zobaczyć m.in.: ornaty, stare mszały, kielichy i stare księgi parafialne oraz „Wystawa Maryjna” przedstawiająca Sanktuaria Maryjne w Polsce.
W sąsiedztwie Klasztoru znajduje się zabytkowy, modrzewiowy, kryty gontem spichlerz z 1795r., w którym możemy podziwiać kolekcję wieńców dożynkowych oraz Muzeum wsi krasnobrodzkiej i mały ogród ptactwa domowego.


Krasnobród Krasnobród Krasnobród Krasnobród Krasnobród Krasnobród Krasnobród Krasnobród

 

II. Kaplica na wodzie w Krasnobrodzie – znajduje się ok. 500 m od Klasztoru.
Pochodzi z XVIII w., nazywana jest często „Kaplicą Objawień”, ponieważ w tym miejscu w 1640r. Jakubowi Ruszczykowi objawiła się Matka Boża. Wypływająca ze źródeł woda pod kaplicą według miejscowej ludności oraz pielgrzymów posiada właściwości lecznicze.

Krasnobród Krasnobród Krasnobród Krasnobród

 

Krasnobród III. Kaplica św. Rocha w Krasnobrodzie – położona jest na uroczysku wśród stromych stoków Góry św. Rocha. Kapliczka jest drewniana, pokryta gontem, wybudowana w stylu zakopiańskim. Wewnątrz znajduje się ołtarzyk z portretem św. Rocha – patrona ludzi chorych
na choroby zakaźne oraz niewielkie źródełko, którego woda wg. legendy ma moc uzdrawiającą. Jest tu również opis bitwy z okresu powstania styczniowego sporządzony przez naocznego świadka tych wydarzeń. Bowiem, tutaj dnia 24 marca 1863r. miała miejsce krwawa bitwa powstańców z wojskami carskim
i.

Historia Krasnobrodu

Krasnobród
Początki Krasnobrodu nie są znane. Osada powstała w dolinie rzeki Wieprz w miejscu dogodnej przeprawy – stąd pochodzi nazwa krasny-piękny, a bród to dogodny przejazd przez rzekę. Krasnobród otrzymał prawa miejskie w 1576 r. później potwierdzone przez króla Zygmunta III Wazę. Pierwszymi znanymi właścicielami byli Lipscy,  kolejnymi ród Leszczyńskich. Wiek XVII to w Polsce czas zetknięcia katolicyzmu z protestantyzmem. Dawni właściciele Leszczyńscy założyli w 1585 r. zbór kalwiński. W I poł. XVII w. istniał tu zamek, który w swych początkowych założeniach miał rolę obronną i rezydencji a z czasem został przerobiony na pałac.
Krasnobród znany jest jako miejsce kultu Maryjnego. Zawdzięcza to objawieniu Matki Bożej, która 5 sierpnia 1640 r. ukazała się obłąkanemu Jakubowi Ruszczykowi, mieszkańcowi pobliskiej wioski – Szarejwoli, która go uwolniła od choroby. W miejscu objawienia Jakub postawił Figurę. Od tego czasu przybywali tu ludzie w celu uzyskania uzdrowienia. Umieszczano tu również wota i obrazki. Pomyślny rozwój miasteczka przerwali a miejsce kultu zniszczyły wojska kozackie Chmielnickiego jesienią 1648 r. Ocalał z niej tylko malutki obrazek, przedstawiający Maryję adorującą Dzieciątko Jezus. Uznano to za cud, co przyczyniło się do rozpropagowania kultu Matki Bożej, zwanej Krasnobrodzką. Maria Katarzyna Zamoyska wystawiła w miejscu objawienia figurę, a następnie w 1649 r. drewnianą kapliczkę. Dzisiaj nazywają ją Kaplicą na Wodzie lub Kaplicą Objawień.
Kolejnymi właścicielami Krasnobrodu byli Andrzej Firlej (1659 r.) a następnie przeszedł w ręce Jana Stanisława Tarnowskiego z posagiem jaki wniosła mu żona Zofia Barbara Firlejówna (córka Andrzeja) w 1671 r.
Gdy w 1672 r. Tatarzy zniszczyli drewnianą kaplicę , Jan Stanisław Tarnowski wraz z żoną Zofią przekazali 1673 r. zakonnikom dawny kościół w Krasnobrodzie, który był wcześniej zborem kalwińskim. Sprowadzeni do Krasnobrodu przez Jana „Sobiepana” Zamoyskiego (1664 r.) Dominikanie użytkowali ten kościół aż do momentu kiedy wybudowano nowy murowany wraz klasztorem dla Dominikanów. Zaprojektowany
przez Michała Linka murowany kościół p.w. Nawiedzenia NMP został wybudowany w latach 1690-1699 i ufundowany jako wotum za wyzdrowienie przez Marię Zamoyską żonę Jana „Sobiepana” Zamoyskiego później żonę Jana III Sobieskiego. „Marysieńka przybyła do Krasnobrodu w bardzo ciężkim stanie. Po wypiciu wody ze źródła niestety poroniła, ale przeżyła, mimo niepomyślnych prognoz lekarskich”. W 1683 r. w Krasnobrodzie miał się  modlić  Jan Sobieski przed wyprawą na Wiedeń.
W malowniczej dolinie, w miejscu zwanym Zagóra, w XVII w. wzniesiono kaplicę św. Rocha. Na miejsce dawnej zniszczonej przez powalonego buka wzniesiono nową w 1943 r. W kaplicy bije źródełko wg. Legendy ma ono moc uzdrawiającą. Przedstawiony jest też w niej opis bitwy stoczonej przez powstańców w 1863 r. W czasach dzisiejszych w pierwszą niedzielę po 15 sierpnia odprawiana jest tu suma odpustowa ku czci św. Rocha  patrona ludzi chorych na choroby zakaźne, (Francuza ur. w 1295 r. , który rozdał odziedziczony majątek biednym, pielgrzymował do Rzymu, miał dar uzdrawiania chorych, posądzony o szpiegostwo zmarł w więzieniu). Gromadzi ona tłumy pielgrzymów.
Na początki XVIII w. były tu dwie szkoły, szpital dla ubogich, synagoga, szkoła żydowska, łaźnia i kirkut. Na przełomie XVIII i XIX w. Krasnobród był ośrodkiem garncarstwa, produkcji gontów i meblarstwa. Stąd pochodzą malowane, zdobione ornamentami roślinnymi skrzynie krasnobrodzkie. Wtedy zabudowa miasta była całkowicie drewniana. Uległa zniszczeniu w okresie I wojny światowej. Utrzymujący się do dziś podział miejscowości na Podzamek i Podklasztor sięga XVII w. Podzamek wyrósł wokół rezydencji właścicieli,
a Podklasztor był osadą w sąsiedztwie klasztoru.
W1844 r. założono nowy cmentarz u stóp Góry Chełmskiej (pierwotnie zmarłych chowano na cmentarzu przyklasztornym), który w 1881 r. powiększono i wtedy wydzielona na nim kwaterę dla prawosławnych. Cmentarz ten powiększono jeszcze zaraz po II W. Św. i w latach 80-tych  XX w. Znajdują się na nim groby powstańców styczniowych oraz żołnierzy z I i II W. Św. Na terenie Krasnobrodu istnieje fragment cmentarza żydowskiego, który przypuszczalnie założono wraz z bożnicą w XVII w. Użytkowany był do 1942 r.
Wg spisu z 1921 r. osada liczyła 304 domy i 2036 mieszkańców , w tym 1148 Żydów.
W czasie powstania styczniowego 24.03.1863 r.  w pobliżu Góry Św. Rocha miała miejsce wielka bitwa oddziału Marcina „Lelewela” Borelowskiego dowodzonego przez mjr Ogolina z wojskiem carskim. Ok. 250 powstańców (z których tylko 80 miało broń palną) 20 jazdy i 160 kosynierów miało przeciw sobie 7 kompanii piechoty, szwadron ułanów i 150 Kozaków. Mimo przeważającej siły wroga oddział „Lelewela” wydostał się z okrążenia. Po stronie powstańców było 45 a po stronie rosyjskiej 99 zabitych. Po powstaniu styczniowym w 1864 r. rząd carski skasował klasztor, duszpasterstwo przejęli księża diecezjalni. W cztery lata po powstaniu Krasnobród stracił prawa miejskie . Odzyskał je dopiero w 1995 r.
Pod koniec XIX w. w Krasnobrodzie była szkoła początkowa, fabryka kafli porcelanowych, fabryka gontów i posadzek, tartak wodny fabryka mebli giętych, fabryka zapałek i huta szkła.
W 1888-1890 z inicjatywy dziedziców powstał, jako jedyny w kraju kumysologiczny zakład przeciwgruźliczy, prowadzony przez francuskiego lekarza Alfreda Rose. Terapia była nietypowa. Ale bardzo skuteczna. Jedną z metod było podawanie kobylego mleka zwanego kumysem, które dostarczał Tatar od specjalnie hodowanych mlecznych klaczy.
W czasie I wojny św. rezydencja w Krasnobrodzie została zniszczona, ale odbudowano ją w 1918 r. wg. projektu Jana Koszyca. W 1921 r. w Krasnobrodzie był młyn parowy, wodny i motorowy oraz kaszarnia.
We wrześniu 1939 r. we dworze właściciela Krasnobrodu Kazimierza Fudakowskiego, zatrzymali się członkowie polskiego rządu w drodze do Rumunii. 23 IX 1939 r., już po zajęciu Krasnobrodu przez Niemców, żołnierze 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich w okolicy obecnej Kaplicy na Wodzie stoczyli zwycięska bitwę z kawalerią niemiecką. Podczas II W. Św. na Podzamczu spłonęły wszystkie zabudowania. Zniszczeniu uległa także bożnica znajdująca się w osadzie. Niemcy urządzili w Krasnobrodzie tymczasowy obóz przesiedleńczy, w którym przebywało 500 osób. W październiku 1942 r. dokonano egzekucji Żydów. Najpierw rozstrzelano w polu 6, potem 32 osoby, a następnie na kirkucie 30 i 128 osób. W okresie okupacji niemieckiej miejscowość była kilkakrotnie pacyfikowana, a 5 VII 1943 r. większość mieszkańców wysiedlono. Warto wspomnieć, że we wrześniu 1939 r. w Krasnobrodzie przechowywano obraz Jana Matejki „Batory pod Pskowem".
Dobra ziemskie zostały po wojnie przejęte przez skarb państwa. W pałacu zorganizowano Sanatorium Przeciwgruźlicze, a od 1952 r. Dom Zdrowia Dziecka. Po pożarze w 1959 r. pałac odremontowano i przeznaczono na Sanatorium Rehabilitacyjne dla dzieci im J. Korczaka.
W 1974 r. ukończono budowę zalewu na rzece Wieprz. W 1995 r. Krasnobród odzyskuje prawa miejskie. Obecnie miasteczko rozwija się jako ośrodek turystyczny. Z uwagi na walory mikroklimatyczne, złoża borowiny (koło Majdanu Wielkiego) i obecność wód leczniczych (chlorkowo-sodowo-bromkowych, a także jodowych o podwyższonej zawartości siarczanów)  w 2002 r. nadano Krasnobrodowi status uzdrowiska.

Kaplica Św. Rocha
Kaplica Św. Rocha położona w miejscu zwanym Zagóra w malowniczej dolinie. Według tradycji kapliczka została wzniesiona pod koniec XVII w. podczas panującej zarazy dżumy z fundacji Marii Kazimiery d’ Arquien (żony Jana III Sobieskiego), która kazała umieścić w niej obraz św. Rocha – patrona ludzi chorych na choroby zakaźne. Kaplica w 1935 r. została zburzona przez przewracający się ogromny buk. Właściciel tutejszego majątku, Kazimierz Fudakowski,  w 1943 r. ufundował nową kaplicę, która istnieje do dzisiaj. Jest to drewniana budowla w stylu zakopiańskim, przykryta dachem z gontu. W środku znajduje się barokowy ołtarzyk z obrazem św. Rocha, drewniana cembrowina, która została postawiona na źródle z cudownie uzdrawiającą wodą oraz opis bitwy z okresu powstania styczniowego.
W pobliżu kaplicy jest kilka źródełek, które nigdy nie wysychają. W 2000 r. wokół kaplicy zbudowano drewniane schody. Kaplicę otaczają potężne stare drzewostany bukowo-jodłowe. Wśród mieszkańców okolicznych miejscowości utrzymuje się przekonanie, że najlepszym sposobem na zdrowe zęby jest ogryzanie kory z tych buków. Odpust św. Rocha odbywa się w pierwszą niedziele po 15 sierpnia i przyciąga ogromne rzesze pielgrzymów z całej Polski.

Przy rondzie znajduje się pomnik Mieczysława Siekludzkiego- aptekarza, społecznika.
Z jego inicjatywy powstała Straż Pożarna w Krasnobrodzie.

Na sztucznie usypanym kopcu w pobliżu Ośrodka Zdrowia usytuowana jest figura Św. Wincentego Fereriusza.

Po lewej, za dużym sklepem spożywczym stoi figura Św. Jana Nepomucena.

Po prawej rozciągają się łąki - tu co roku ma miejsce rekonstrukcja Bitwy pod Krasnobrodem.

Po lewej- cmentarz rzymskokatolicki, mogiły powstańców styczniowych i żołnierzy września poległych w bitwach pod Krasnobrodem i Jacnią.

Po prawej- Chełmowa Góra 336 m n.p.m., najwyższe wzniesienia Krasnobrodu,
wyciąg narciarski, 2 tory, dośnieżany, oświetlony.

Sanktuarium p.w. Nawiedzenia NMP
Barokowy kościół  wraz z przylegającym  klasztorem został wybudowany w latach 1690-1699 wg projektu Jana Michała Linka – architekta i dowódcy twierdzy zamojskiej. Fundatorką kościoła była królowa Polski, Maria Kazimiera, żona Jana III Sobieskiego. Kościół został wybudowany jako wotum za odzyskane zdrowie. Będąc blisko porodu,
jej życiu zagrażało niebezpieczeństwo. Lekarze ją opuścili, na wpół umarła została przywieziona do Krasnobrodu. Gdy do ust nieprzytomnej od gorączki królowej podano wodę ze źródła i położono obrazek Matki Boskiej, powoli zaczęła wracać do zdrowia. Konsekracja kościoła odbyła się w 1699 r., dokonał jej biskup obrządku ormiańskiego ze Lwowa Deodat Naserowicz.
Wewnątrz kościoła znajdują się XVIII wieczna chrzcielnica, barokowa ambona kształcie wazy 33-głosowe organy z 1975 r. cztery ołtarze boczne oraz ołtarz główny wykonany w latach 1774-1776 przez Jana Mauchera. W centrum ołtarza na tle kopii Matki Bożej Krasnobrodzkiej, w prawym górnym rogu został umieszczony słynący łaskami obrazek. Ma on wymiary 9x14 cm. Przedstawia Maryję w ogrodzie różanym. Ma ona ręce skrzyżowane na piersi w geście modlitwy, a oczy zwrócone na Dzieciątko Jezus leżące
na pieluszkach u jej stop. Boże Dziecię unosi dłoń w geście błogosławieństwa. Miedzy tymi postaciami jest biały ptak – symbol Ducha Świętego, symbol modlitwy. U dołu widnieje napis po łacinie, który w tłumaczeniu brzmi: „Dziecię piękniejsze od słońca, Dziewica jak słońce jaśniejącą. Oglądajcie na niebie i na ziemi Boga.” Pomiędzy kolumnami znajdują się postacie świętych: Jacka, Dominika, Ferreriusza i Tomasza z Akwinu. Przed klasztorem znajdują się współczesne kamienne pomniki Chrystusa Dobrego Pasterza i Papieża Jana Pawła II, wykonane przez miejscowego artystę Andrzeja Gontarza.
Obecnie krasnobrodzkie Sanktuarium jest głównym Sanktuarium Diecezji Zamojsko – Lubaczowskiej. Z lewej strony kościół łączy się z klasztorem. Na parterze znajduje się wystawa pt. ”Z Ziemi Świętej”, na piętrze zaś można zobaczyć „Wystawę Maryjną”, która przedstawia Polskie Sanktuaria Maryjne. Na parterze klasztoru znajduję się również Muzeum Sakralne, gdzie można zobaczyć m. in.: stare mszały, kielichy, kolekcje szat liturgicznych oraz kolekcję starodruków pochodzących z archiwum parafialnego.

Krasnobrodzkie Muzeum Parafialne - po lewej stronie klasztoru - brama, działy:
1.    Etnografia – sprzęt gospodarski i domowy
2.    Paleontologia- skamieniałości roślin i zwierząt
3.    Garncarstwo krasnobrodzkie
4.    Flora i fauna Roztocza
5.    Wieńce dożynkowe w zabytkowym, modrzewiowym spichlerzu z 1795 r.
Tuż obok zabytkowego spichlerza znajduje się mini ogród zoologiczny (pawie gołębie, bażanty, kuropatwy  i inne gatunki.

Kalwaria krasnobrodzka
Za murem klasztornym (wchodząc główną bramą wejściową, omijając budynek kościoła
z prawej strony), u stóp Chełmowej Góry, znajduje się Kalwaria Krasnobrodzka.
W modrzewiowym lesie zostało usytuowanych XVI stacji Męki Pańskiej. XVI stacja usytuowana centralnie upamiętnia fakt zmartwychwstania Pana Jezusa.
Figury z drewna lipowego wykonał w latach 1980-1981 ludowy artysta, Lucjan Boruta
z Drochiczyna. Kalwaria jest miejscem modlitwy dla parafian oraz przybywających
do Krasnobrodu pielgrzymów.

Kaplica Objawień na Wodzie
Do kaplicy, potocznie nazywaną Kaplicą na Wodzie, prowadzi zabytkowa Aleja Kasztanowa z kasztanowcami białymi, klonami, brzozami brodawkowymi i topolami, która jest pomnikiem przyrody (obecnie nazywana Aleją Najświętszej Marii Panny). Od strony Sanktuarium, w stronę Kaplicy na Wodzie znajdują się trzy małe Kapliczki Różańcowe:  murowana Św. Onufrego Pustelnika, druga po tej samej stronie to  drewniana Św. Antoniego z Padwy a po przeciwnej stronie Św. Anny. Kaplica Objawień na Wodzie pochodzi z XVIII w., składa się z dwóch, połączonych ze sobą dachem, drewnianych kapliczek. W ich wnętrzu kopie cudownego obrazu Matki Bożej Krasnobrodzkiej. Pod kaplicą znajdują się źródła, płynącego do rzeki Wieprz, strumienia Krupiec. Woda ta słynie z właściwości leczniczych podobno także „przywraca miłość”. W razie kłopotów w tej sferze życia warto spróbować. Tradycja donosi, że obecna kaplica została postawiona w miejscu objawienia się Matki Bożej Jakubowi Ruszczykowi 5 sierpnia 1640 r. Pobożny, chory wieśniak z Szarowoli, szukał pomocy i ratunku w modlitwie. Pewnego razu ujrzał jasność niezwykła, przelęknięty padł na ziemie. Gdy światłość znikła poczuł się cudownie uzdrowionym. Obok kaplicy znajduję się figura, która przedstawia objawienie się Matki Bożej Jakubowi Ruszczykowi oraz Stacje Różańcowe powstałe staraniem miejscowego proboszcza Romana Marszalca. Wszystkie rzeźby zostały wykonane z kamienia przez artystę z Krasnobrodu – Andrzeja Gontarza. Co roku, w nocy z 1 na 2 lipca odbywa się tu główne nabożeństwo odpustowe, zwyczajowo nazywane świętem Matki Bożej Jagodnej. Jest ono najważniejszą uroczystością religijną. Miejsce to jest czczone przez pielgrzymów zarówno w kraju jak i za granicą.

Kamieniołom- stanowisko dokumentacyjne
Wyrobisko zostało objęte ochroną w 1995 roku. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych wyrobiska ukazującego skały wapienno-krzemionkowe (gezy) z ery mezozoicznej z okresu kredowego budujące jedno z kilkunastu wzniesień ciągnących się wzdłuż doliny Wieprza o wysokości 300-350 m n.p.m. Odsłonięta ściana ma ok. 30 m wysokości i 165 m długości. Stanowisko dokumentacyjne Kamieniołom spełnia dwie podstawowe funkcje:
- dydaktyczno-naukową – istnieje możliwość odnalezienia odcisków flory i fauny żyjącej
tu ok. 70 mln lat temu,
- turystyczno-krajoznawczą – szczyt wzniesienia jest pięknym punktem widokowym
ze stylizowaną basztą wybudowaną w 2002 roku, z której można podziwiać południowo-zachodnie tereny Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego.

Pałac Leszczyńskich
Został wzniesiony w I poł. XVII w. później był przebudowywany. W 1914 r. został zburzony. W 1917 r. pałac odbudowano wg projektu Jana Koszyc-Witkiewicza. Znajdowały się tu m.in. biblioteka licząca kilka tysięcy woluminów oraz zbiory porcelany kopenhaskiej. Oprócz zabytkowego zespołu pałacowego zajmuje on również nowoczesne, wzniesione specjalnie w celach leczniczych, budynki. Wokół pałacu zachował się piękny park dworski w stylu angielskim, zajmuje on powierzchnię 2 ha.  Obecnie w budynku mieści się Sanatorium Rehabilitacyjne dla dzieci im. J. Korczaka. Sanatorium powstało w 1950 roku. Profile lecznicze Sanatorium obejmują działalność medyczno-opiekuńczą dla dzieci w wieku od 2 do 18 roku życia oraz dorosłych w zakresie: neurologii, laryngologii, reumatologii, ortopedii, układu oddechowego.


Przełom XX i XXI wieku to okres starań o uzyskanie statusu uzdrowiska. Z racji występowania walorów mikroklimatycznych, złóż borowiny (w okolicy Majdanu Wielkiego), obecność wód leczniczych- chlorkowo-sodowo-bromkowych i jodowych o podwyższonej zawartości siarczanów, Rada Ministrów w 2002 r. nadała Krasnobrodowi status uzdrowiska.
 
Opracował K. Łagowski